Zowel zorgkantoren als branchevereniging ActiZ maken zich zorgen over het aanbod van zorgwoningen voor ouderen in de toekomst. In 2030 moeten er 40.000 extra zelfstandige woningen gebouwd zijn waar ouderen zorg vanuit de Wlz kunnen krijgen. Plannen genoeg, maar het ontbreekt aan uitvoering.
Er moet dringend gebouwd worden om te zorgen dat het groeiend aantal ouderen mettertijd nog passende zorg kan ontvangen. Naast de 40.000 extra zorgwoningen (waar zorg wordt geregeld dor zorgkantoren en uitgevoerd door zorginstellingen in de buurt) moeten er ook nog 170.000 levensloopbestendige zorgvrije woningen komen, en staan er 80.000 woningen voor collectieve woonvormen voor ouderen op het verlanglijstje.
Obstakels
Tot 2027 liggen er nu plannen voor ruim 23.000 zorgwoningen. Sommige regio’s maakten voortvarend plannen, in de helft van de regio’s blijft de planvorming achter. Maar in plannen kun je niet wonen, en de uitvoering kent zoveel obstakels dat het de vraag is of de doelstellingen nog te realiseren zijn. Daar komt bij dat er voor na 2028 nog weinig plannen in voorbereiding zijn.
Allereerst zijn er voor zorgwoningen dezelfde hindernissen waarmee de hele bouwsector geconfronteerd wordt: zoals hoge materiaalkosten, nog extra aangejaagd door de oorlog in Oekraïne, hoge rentes en een tekort aan arbeidskrachten.
Daarnaast moeten dus zorgaanbieders het plaatje rondkrijgen, en de politiek onzekere situatie vormt een belemmering om zich te verbinden aan nieuwe initiatieven. Er is geen duidelijkheid, laat staan zekerheid over de Wlz-financiering in de nabije toekomst, en dus is het voor zorgaanbieders een ongewis avontuur om in nieuwe plannen te stappen en zich te binden aan toezeggingen om in de toekomst langdurige zorg aan ouderen in deze woningen te leveren. Vanaf 2025 bezuinigt het demissionaire kabinet € 700 miljoen op de ouderenzorg. De nieuwe coalitie wil weer € 600 miljoen investeren, maar pas vanaf 2027, en de ingeboekte bezuiniging van € 700 miljoen is niet geschrapt. Bovendien is het hele hoofdlijnenakkoord geen toonbeeld van een financieel haalbaar toekomstplan.
Projecten vallen stil
ActiZ-voorzitter Anneke Westerlaken refereert ook aan de politieke onzekerheid. Zij signaleert dat projecten stil komen te liggen om die reden. Ze betwijfelt of de doelsteling van 40.000 zorgwoningen extra in 2030 nog gehaald kan worden. "Van een plan tot het realiseren ervan, is vijf tot zeven jaar nodig. Als we nu zo doorgaan, gaan we die 40.000 niet halen."
Dat constateert ook Zorgverzekeraars Nederland (ZN) in de landelijke regiomonitor 2023 Verpleegzorg. "Als plannen de komende jaren vaker niet doorgaan of vertragen, vrezen wij voor de toekomstige beschikbaarheid van een passend aanbod", zo stelt ZN na een consultatieronde langs zorgkantoren.
Dat kan uiteindelijk tot een zorginfarct leiden. Ook nu al blijft passend woningaanbod achter bij de vraag, en dat probleem zal alleen maar groter worden als het tij niet keert.
Haast
Actiz dringt aan op haast. Een succesvol plan is de uitkomst van samenwerking tussen het Rijk, gemeenten, projectontwikkelaars, woningcorporaties en zorgaanbieders. Westerlaken: “Er is geen tijd te verliezen.”
