Het zijn politiek rare tijden: zes weken geleden verklaarde de Tweede Kamer de voorgenomen bezuiniging op de zorg controversieel. Minister Helder van VWS legde zich daarbij neer. Ineens kwam het dringende verzoek van collega van Financiën aan de Kamer om zichzelf te passeren en de ombuiging voor 2025 tóch door te zetten.
Wordt er nou wel/niet/toch weer wel bezuinigd? Zeker lijkt dat er uiteindelijk bezuinigd zal worden. Het huidige demissionaire kabinet wilde in 2025 een bezuiniging van 615 miljoen euro doorvoeren op de Wet langdurige zorg (Wlz). Daarvan zou 152 miljoen euro ten laste komen van de gehandicaptenzorg. Tegen die ombuiging leeft groot en breed verzet, onder meer bij de VGN, FNV, Ieder(in), LFB, KansPlus, de NVAVG, BPSW, V&VN, NVO en NIP. Het hoofdlijnenakkoord van de vier formerende partijen neemt echter geen afstand van het voornemen van het huidige kabinet. De verwachting is vooralsnog dan ook dat de gehandicaptenzorg deze ombuiging mettertijd echt voor de kiezen zal krijgen.
Controversieel
Wel lag er een kamerbesluit van eind april j.l. dat de beslissing over de bezuiniging voor 2025 controversieel verklaarde. Daarmee was de korting voor het jaar 2025 in elk geval van de baan. Minister Helder van VWS accepteerde dat, al drong zij er wel bij de Kamer op aan om alternatieven aan te dragen waar het geld dán vandaan moet komen. Maar haar collega Van Weyenberg (Financiën) deed op 4 juni in het debat over de Voorjaarsnota een dringende oproep aan de Tweede Kamer om de bezuiniging toch door te voeren. Een bijzondere move; de reacties waren daar ook naar. Saida Youssef van FNV Zorg & Welzijn noemde het ‘onverantwoord en onbegrijpelijk dat het demissionair kabinet toch de bezuiniging van 152 miljoen op de gehandicaptenzorg doorzet’. Zowel FNV als Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) riep de Tweede Kamer op om vast te houden aan de ingezette lijn en af te zien van bezuinigingen, te beginnen in 2025.
Haast
Van Weyenberg wilde niet alleen dat de Kamer een besluit van pas zes weken oud terugdraait, hij maande ook tot spoed. Er was nog een week tijd, anders ‘geeft u een additionele financiële tegenvaller van nog eens 600 miljoen aan mijn opvolger en aan het nieuwe kabinet.’ Precies een week later is het nog altijd niet duidelijk wat er gebeurt met de bezuiniging. De Tweede Kamer heeft nog geen besluit genomen over het verzoek van Van Weyenberg.
Wensdenken
VGN-directeur Theo van Uum op de VGN-site: “Het is nog onduidelijk wat de Tweede Kamer nu gaat doen. Nog geen zes weken geleden werden de bezuinigingen voor 2025 controversieel verklaard, dus het zou raar zijn om dat nu al weer terug te draaien. Niet alleen omdat het een rare politieke draai zou zijn, maar ook omdat de bezuinigingen geen realistische onderbouwing kennen. Ze zijn gebaseerd op wensdenken. Minister Van Weyenberg heeft de druk nu flink opgevoerd en een fatale termijn genoemd. We roepen de Tweede Kamer op om vast te houden aan de ingezette lijn bij het controversieel verklaren en dus af te zien van deze onzalige bezuinigingen.”
Impact 152 miljoen
De voorgenomen bezuiniging van 152 miljoen euro voor 2025 op de gehandicaptenzorg bestaat uit twee budgetkortingen: 66 miljoen euro voor behandeling en 86 miljoen euro voor meerjarenafspraken. Als deze bezuinigingen doorgaan dan worden de NZa-maximumtarieven per 1 januari 2025 verlaagd. Als de Kamer zijn poot stijf houdt is dat niet nodig. Maar dan blijft wel staan dat de ombuiging vanaf 2026 wel gewoon in de begroting staat. De sector legt zich daar zeker nog niet bij neer.
Youssef van FNV Zorg & Welzijn: “Als de bezuiniging doorgaat worden de groepen groter en is er nog minder begeleiding. We zien nu al dat de hoge werkdruk nog verder toeneemt en zaken als dagbesteding weg zijn. We moeten juist werken aan een toekomstbestendige gehandicaptenzorg, dat betekent investeren in plaats van bezuinigen.”
Van Uum: “Ongeacht de uitkomst van het politieke touwtrekken komende week, hebben we als sector een stevig gesprek te voeren met het nieuwe kabinet over de ontwikkelingen de komende jaren.”
Update 13 juni: Ingreep lijkt voor 2025 van de baan
De Tweede Kamer heeft in haar avonddebat van11 juni besloten de controversieelverklaring niet terug te draaien. Daarmee lijkt de bezuiniging voor 2025 van de baan. Daarover is nog geen 100% zekerheid, want de Kamer kan zo’n verklaring op elk moment alsnog intrekken. Aangezien echter de NZa en zorgkantoren tijd nodig zouden hebben om een dergelijke ingreep ordentelijk voor te bereiden, moeten zij deze maand duidelijkheid hebben. Niemand verwacht dat de Kamer alsnog overstag gaat, zeker gezien de context waarin het nieuwe kabinet al bijna op de bordestrappen staat met de koning.
Een dag later, op 12 juni, maakte de maning om alternatieve bezuinigingen aan te dragen van minister Helder tijdens de procedurevergadering VWS een grote plons. Die brief werd slechts ter kennisgeving aangenomen.
