Dankzij AI is het mogelijk veel sneller vast te stellen welk type hersentumor een patiënt heeft. Wat voorheen dagen kostte, is nu mogelijk binnen een uur. Een ‘gamechanger’, volgens neurochirurg Niels Verburg.
“Dat je nog tijdens de operatie je behandelstrategie kunt aanpassen, is enorme winst” zegt Niels Verburg, oncologisch neurochirurg van Amsterdam UMC. Dankzij de nieuwe techniek kan hij in zeer korte tijd bepalen welk type hersentumor de patiënt heeft. Kunstmatige intelligentie ligt aan de basis van deze nieuwe benadering, die werkt met een ‘deep-learning’ algoritme. Tijdens een operatie kan de chirurg zo het tumortype bepalen en besluiten of een tumor geheel verwijderd moet worden of dat een minder ingrijpende ingreep volstaat.
Patronen in het DNA
Het was lang gebruikelijk dat de neurochirurg de tumor verwijderde en het tumorweefsel door de patholoog liet analyseren. Daarna werd pas een diagnose gesteld. Verburg: “Dankzij het werk van Pieter Wesseling, hoogleraar neuropathologie en wereldwijd een voorloper op dit gebied, zijn we structureel gaan kijken naar bepaalde patronen in het DNA, de DNA-methylering. Dat patroon is kenmerkend voor het type tumor. Dat heeft de afgelopen jaren voor een revolutie gezorgd binnen de diagnostiek van hersentumoren. Nu komen we met de klinische informatie, beeldvorming, de bevindingen van de patholoog en de DNA-analyse tot een gezamenlijke diagnose.” Die analyse is tijdrovend en er is dure, gespecialiseerde apparatuur voor nodig.
Tijdwinst
Dankzij AI-technologie gaat dit veel sneller. De technologie is ontwikkeld door de onderzoeksgroep van bio-informaticus Jeroen de Ridder van UMC Utrecht en het Oncode Institute. “De AI-technologie”, legt Verburg uit, “maakt het mogelijk patronen te herkennen op basis van slechts weinig informatie.” Het gaat nu om zo’n drie kwartier, in plaats van dagen. Tijdens de operatie worden stukjes weefsel weggenomen, de patholoog kiest op basis van het microscopisch beeld het meest representatieve stukje, daar wordt bij de afdeling Pathologie het DNA uit geïsoleerd en vervolgens in de nanopore sequencer geanalyseerd. “Zo heb je al tijdens de operatie een diagnose, waar we normaal twee tot drie weken op moeten wachten.”
Het volledige artikel over deze technologie verscheen eerder in het magazine Janus. Dat artikel, van de hand van Jasper Enklaar, is hier te lezen.
Bron: Amsterdam UMC, FMT
