Reductie van medicijnresten in afvalwater is een van de pijlers onder de Green Deal duurzame zorg. De metingen van de hoeveelheid medicijnresten in afvalwater zijn echter duur en kosten veel tijd. Milieukundige Caterina Zillien van de Radboud Universiteit heeft een nieuw model ontwikkeld, dat het medicijngehalte – en de herkomst ervan – in water net zo goed berekent – als daadwerkelijke metingen. Zillien promoveerde op 28 juni 2024 op haar onderzoek.
De rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI’s) hebben moeite om ‘Contaminants of Emerging Concern’ (CEC’s), waaronder medicijnresten, weer uit het water te zuiveren, waardoor reststoffen terechtkomen in grondwater, sloten en rivieren. Zo brengt de lozing van medicatieresten op het riool serieuze schade toe aan het milieu. Niet voor niets is terugdringing van medicijnresten in afvalwater een van de pijlers van de Green Deal duurzame zorg. Metingen monitoren deze ontwikkeling; dat is arbeidsintensief en duur onderzoek. Caterina Zillien beoordeelt in haar proefschrift het potentieel van modelgebaseerde emissieschattingen. Haar onderzoek is een voorafgaande stap in de prospectieve evaluatie van de milieublootstelling van actieve farmaceutische ingrediënten (API’s).
Gehalte én herkomst
Zillien heeft een model ontwikkeld dat op basis van gebruiksgegevens van medicijnen berekent wat er bij de rioolwaterzuivering terecht komt. Voor de gemeente Nijmegen is bijvoorbeeld bekend hoeveel medicijnen de ziekenhuizen gebruiken, wat artsen voorschrijven en wat mensen kopen bij de drogist. Met de gegevens van 29 medicijnen ontwikkelde de milieukundige een model waarmee ze kon berekenen hoeveel medicijnresten in het afvalwater dat er bij de RWZI terechtkomt zouden moeten zitten. Vervolgens is het model geëvalueerd door monsteranalyses, verricht door TNO. Die bevestigden de berekeningen van Zilliens model, dat bovendien inzicht geeft in de herkomst van medicijnresten. Dat is van belang om gericht maatregelen te nemen.
Zo toont Zilliens studie dat röntgencontrastvloeistoffen ongeveer 20% uitmaakten van de massa van de 29 medicijnen in het afvalwater. Die stoffen worden vooral in ziekenhuizen gebruikt. Het Radboudumc is al langer bezig met het verminderen van de milieu-impact. De onderzoeksresultaten onderbouwen de zin van investeringen in aparte wc’s die veel van die vloeistoffen eruit filteren.
Potentie van het model
Met meer gebruiksgegevens zou het model ook voor meer medicijnresten en in andere steden toegepast kunnen worden. Zilliens onderzoek maakte deel uit van het NWO_TTW-project SUSPECt.
