Onderwijsminister Eppo Bruins maande mbo-opleidingen op 5 november tot terughoudendheid met het verstrekken van ervaringscertificaten in de zorg. Hij gaf die waarschuwing op verzoek van het OM, op de dag dat RTL Nieuws een politierapport uit mei j.l. naar buiten bracht dat duidelijk maakt dat de georganiseerde misdaad is binnengeslopen in de zorgsector.
Het politierapport draagt de titel ‘Ondermijning in de zorg: een grote zorg’. Het beschrijft de infiltratie van de zorg dor de onderwereld: via malafide bemiddelingsbureaus, handel in valse diploma’s en ervaringscertificaten en via spookzorginstellingen.
Dinsdagmiddag maande onderwijsminister Eppo Bruins mbo-instellingen om terughoudend te zijn met het verstrekken van ervaringscertificaten. Mensen die met valse diploma’s aan het werk gaan kunnen hun werkervaring laten optekenen in werkervaringscertificaten, die bij een aantal MBO-instellingen kunnen worden omgezet in een echt diploma. Het Openbaar Ministerie signaleert ook op dit gebied fraude. Bureaus die dat soort certificaten verstrekken schieten als paddenstoelen uit de grond: hun aantal is in drie jaar tijd gegroeid van 19 naar 48. De nieuwelingen richten zich vooral op zorgberoepen als helpende of begeleider. De vrees bestaat dat er honderden SKJ-registraties en zorgdiploma’s ten onrechte zijn verstrekt. Minister Bruins informeerde heeft inmiddels ook de Tweede Kamer geïnformeerd over deze route naar een niet van echt te onderscheiden zorgdiploma.
Criminelen aan het bed
Gebruik makend van valse papieren kunnen criminelen de handen aan het bed worden van kwetsbare patiënten, blijkt uit het politierapport. Dat dat ook daadwerkelijk gebeurt is al gebleken en het isook duidelijk dat het geen incidenten betreft. Deze vorm van misdaad treft met name instellingen met bewoners die niet voor zichzelf kunnen spreken, of als zij dat wél doen veelal niet geloofd worden: ouderen met dementie, mensen met een zware verstandelijke beperking of jongeren met probleemgedrag.
Capaciteitsgebrek
Uit het politierapport blijkt dat er tot dusver niet actief is gereageerd op meldingen en aangiften van diplomafraude. De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) zegt vorig jaar 100 aangiften te hebben gedaan, waarvan er vanwege capaciteitsgebrek en andere prioriteiten geen enkele door de politie is opgepakt.
De Kamer van Koophandel bevestigt veelvuldig in contact te zijn met onbetrouwbare zorgbedrijven, maar heeft geen status van toezichts- of handhavingsorganisatie. De KvK zegt niets te kunnen doen dan risicomeldingen bij de Arbeidsinspectie; een inschrijving weigeren mag niet. Bij geen van de 900 meldingen in de afgelopen twee jaar kwam het tot strafrechtelijk onderzoek.
Dat de zorgsector vehikel kan zijn van de onderwereld duidt volgens het politierapport op een patroon van tekortschietende wet- en regelgeving, versnipperd toezicht en gebrekkige handhaving. De politie benadrukt de noodzaak van een gezamenlijke aanpak met gemeenten en sectorpartners: ‘Die is urgent en nodig om deze vorm van ondermijning effectief te kunnen terugdringen.’
