Nederland moet meer gespecialiseerd verpleegkundigen opleiden. Dat stelt het Capaciteitsorgaan vast in haar deelrapport Capaciteitsplan FZO-beroepen & Ambulanceverpleegkundigen. De bevinding is niet nieuw; in de voorgaande jaren was de conclusie gelijkluidend.
De rapportage die het Capaciteitsorgaan op 12 december publiceerde heeft betrekking op zeventien (grotendeels) verpleegkundige specialisaties. Met FZO-beroepen worden de disciplines aangeduid waarvoor de opleiding wordt vergoed uit het Fonds Ziekenhuis Opleidingen (FZO). Het gaat om verpleegkundige vervolgopleidingen en medische ondersteunende opleidingen tot bijvoorbeeld IC- of SEH-verpleegkundige, ambulanceverpleegkundige, anesthesiemedewerkers en operatieassistenten.
Veel open vacatures
Het Capaciteitsorgaan heeft zowel op landelijk als regionaal niveau berekend hoeveel gespecialiseerd verpleegkundigen en medisch ondersteuners nodig zijn om aan de zorgvraag te kunnen voldoen. Dat leidt tot een advies aan de minister van VWS om jaarlijks 4.311 gespecialiseerd verpleegkundigen op te leiden. Daarmee beschikt de sector in 2029 over voldoende zorgprofessionals. V&VN-bestuurslid Jaap Kappert: “Het goede nieuws is dat we qua opleidingsaantallen weer op het niveau zitten van begin 2020, dus voor de uitbraak van de COVID-pandemie.” Dat neemt niet weg dat er vooralsnog een grote schaarste is aan verpleegkundige specialisaties en medisch ondersteunende zorgprofessionals. Het aantal opleidingsplekken met 6 procent toegenomen, maar dat is nog onvoldoende om te voorzien in de toekomstige behoefte aan zorgpersoneel.
Werkdruk is de belangrijkste veroorzaker van de krapte op de arbeidsmarkt voor deze disciplines, een factor die zichzelf in stand houdt, doordat uitstroom vanwege werkdruk de last voor de achterblijvende collega’s verder opvoert. Het Capaciteitsplan FZO-beroepen & Ambulanceverpleegkundigen toont dan ook een relatief hoge vacaturegraad (van 3,5 tot 10,9 procent) per specialisatie.
Cultuur kan beter
V&VN-bestuurder Kappert breekt een lans voor een sterkere opleidingscultuur, die verpleegkundigen uitdaagt en ontwikkelingsperspectieven biedt: “Dát leidt tot behoud van medewerkers. Tegenwoordig biedt het opleiden in modules (zogenoemde EPA’s) alle ruimte voor het volgen van leerroutes op maat die passen bij hun loopbaan. Dit kan naast het volgen van een complete diplomaroute. Laat verpleegkundig praktijkopleiders of verpleegkundige teams hierover meedenken. De lijn van flexibel opleiden moeten trouwens ook worden ingezet bij specialistische kennis in de wijkverpleging en de ouderenzorg.”
Investeren
Het V&VN-bestuur benadrukt dat investeren in opleiding en na- en bijscholing een sleutel is voor het werven en behouden van verpleegkundigen. Het snijden in voorzieningen als het Stagefonds is daaraan volstrekt tegengesteld. De V&VN is ook mede-ondertekenaar van de brandbrief aan het kabinet die protesteert in een extrabezuiniging op opleidingsfaciliteiten.
