Het ministerie van VWS heeft KPMG gevraagd een nadere financiële impactanalyse uit te voeren om de financiële consequenties van de EHDS voor Nederland in kaart te brengen. Daaruit blijkt dat er aanzienlijke kosten zullen zijn voor de overheid en zorgaanbieders.
Op 3 mei 2022 heeft de Europese Commissie het voorstel voor een Europese ruimte voor gezondheidsgegevens (EHDS) gepresenteerd. De EHDS is de eerste sectorale uitwerking van de EU Datastrategie en wordt beschouwd als een belangrijke pijler van de Europese Gezondheidsunie. De EHDS beoogt onder andere grensoverschrijdende uitwisseling van gezondheidsgegevens en het secundair gebruik van gezondheidsgegevens te bevorderen. Daarnaast geeft de EHDS individuen onder meer het recht op toegang tot hun persoonlijke elektronische gezondheidsgegevens en het recht op een kopie van deze gegevens in Europees uitwisselingsformaat. De analyse van KPMG is uitgevoerd op drie niveaus: de overheid, het bedrijfsleven en de burgers.
Miljardenverplichtingen voor overheid
De EHDS legt een groot aantal verplichtingen vast voor lidstaten. Voor het realiseren van een landelijk dekkende infrastructuur voor primair en secundair gebruik van elektronische
gezondheidsgegevens zullen verschillende onderdelen moeten worden gerealiseerd. Daarnaast dienen lidstaten op grond van de EHDS verschillende instanties en autoriteiten aan te wijzen en in te richten. De totale initiële kosten voor de overheid voor de realisatie van de bovengenoemde onderdelen worden door KPMG geschat op ruim €0,3 miljard tot €0,4 miljard. De totale structurele kosten berekend voor een periode van vijf jaar voor de overheid voor de realisatie van de bovengenoemde onderdelen worden geschat op ruim €1,6 miljard tot €2 miljard. Een kanttekening hierbij is dat een deel van deze totale kosten voor de overheid reeds worden gemaakt in het kader van andere landelijke initiatieven zoals de Wegiz en het inrichten van generieke functies. Verder zijn er naast kosten ook baten voor de overheid. De EHDS heeft bijvoorbeeld een positieve impact op de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van zorg door minder fouten en (onnodige) dubbele zorg en een grotere beschikbaarheid van gegevens voor secundair gebruik.
Impact op zorgaanbieders: gelijkschakelen uitwisselingsformaat
De EHDS heeft tevens een grote impact op het bedrijfsleven, waaronder zorgaanbieders, marktdeelnemers met betrekking tot EPD-systemen1 en gebruikers van secundaire gegevens zoals onderzoeksinstellingen en -consortia. Op grond van de EHDS hebben zorgaanbieders en marktdeelnemers met betrekking tot EPD-systemen verschillende verplichtingen. Om te komen tot de implementatie van het Europees uitwisselingsformaat, waaronder de EU-patiëntsamenvatting, zijn grote wijzigingen in EPD-systemen vereist. Hiervoor zijn investeringen vanuit zorgaanbieders en fabrikanten van EPD-systemen noodzakelijk. Een deel van deze kosten zullen reeds gemaakt worden in het kader van de Wegiz en/of andere nationale initiatieven, waaronder het IZA. De totale initiële kosten voor het bedrijfsleven voor de realisatie van de bovengenoemde onderdelen wordt geschat op ruim €0,6 miljard tot €1,2 miljard. De totale structurele kosten over een periode van vijf jaar voor het bedrijfsleven voor de realisatie van de bovengenoemde onderdelen wordt geschat op ruim €0,5 miljard tot €1,2 miljard. Er zijn ook baten voor het bedrijfsleven, aldus KPMG. Een hogere uniformiteit van EPD-systemen draagt bij aan de reductie van lokalisatiekosten. Een hogere beschikbaarheid van gegevens voor secundair gebruik heeft een positieve impact op het verbeteren van zorguitkomsten en het ontwikkelen van data-gedreven en gepersonaliseerde zorgoplossingen.
Impact op burgers
Uit de EHDS vloeien geen verplichtingen en daarmee samenhangen kosten voor burgers voort. Wel bevat de EHDS een aantal rechten voor burgers. Zo hebben burgers recht op toegang tot hun persoonlijke elektronische gezondheidsgegevens in gemakkelijk, leesbare, geconsolideerde en toegankelijke vorm. Een betere uitwisseling van elektronische gezondheidsgegevens en grotere beschikbaarheid van (secundaire) gegevens zal onder andere leiden tot minder fouten, minder (onnodige) dubbele zorg en een verbetering van zorguitkomsten.
Bron: Rapport KPMG en bijbehorende kamerbrief
