Nieuwbouw OK-complex Antonius

Aanleiding voor de bouw van het nieuwe OK-complex was het feit dat het bestaande OK-complex al enige tijd aan het einde van zijn levensduur was. “Doordat Antonius een aantal jaren in een financieel moeilijke positie verkeerde, is de nieuwbouw steeds uitgesteld. Na het bijstellen van de koers hebben we de financiën op orde gekregen en de nieuwbouw in gang gezet”, verklaart Marcel Kuin, sinds 2017 voorzitter raad van bestuur van Antonius. De ambitie is om een stevig basisziekenhuis te blijven. “Zeker sinds we in 2018 ook de groeiregio’s Noordoostpolder en Urk erbij hebben gekregen als werkgebied, is het zaak dat de OK-expertise en -capaciteit op orde blijven. Doordat de logistiek in de OK’s een stuk efficiënter wordt, kunnen we met hetzelfde aantal OK’s dat toenemende aantal patiënten bedienen.” Zo zal de opdekruimte zich in de toekomst buiten de OK bevinden, zodat patiënten daar voorbereid kunnen worden. Zo worden processen geoptimaliseerd.

Meer ruimte
De keuze voor nieuwbouw heeft diverse redenen. “Kijkend naar de normering voor OK’s en nieuwe apparatuur die een stuk meer ruimte in beslag neemt, zie je dat OK’s significant groter moeten worden. Dat paste gewoon niet meer in de bestaande vlek en nieuwbouw in Sneek. Deels buiten de huidige muren van het ziekenhuis is dan de meest voor de hand liggende optie”, aldus Edwin Smits, vanuit zijn eigen bureau Cure+Care Consultancy door Antonius aangetrokken als procesregisseur en verantwoordelijk voor het gehele bouwproces. “Door de nieuwe OK’s in de nabijheid van het bestaande OK-complex te bouwen, hoeft de logistieke aansluiting op andere bestaande zorgfuncties niet te veranderen. Dat is een groot voordeel.” Naast de OK’s wordt ook de CSA vernieuwd. “We hebben de mogelijkheid tot uitbesteding onderzocht, maar dat leverde financieel geen winst op. Dan kun je het beter zelf doen, de lijnen zijn dan ook het kortst”, zegt Kuin.

Drie fases
De nieuwbouw is grofweg onder te verdelen in drie fases. Allereerst de nieuwbouw zelf, die nu in volle gang is. “Dit betreft het bouwen van vijf nieuwe klasse I OK’s. Eerder stond het OK-complex op poten, in de nieuwe situatie ontstaat hier een functionele ruimte waar, op de begane grond, onder de OK de CSA gesitueerd wordt”, schetst Smits. “Daarnaast maken we in kleine stapjes overal een koppeling met de bestaande bouw. In voorbereiding hierop is in fase 0 al een deel van de centrale techniek vervangen.” Na oplevering van de nieuwbouw in de zomer van 2023 volgt fase 2, die bestaat uit de renovatie van de holding en verkoeverruimte. “Deze gaan tijdelijk naar de oude OK’s en worden na de renovatie weer terugverhuisd. Verder gaan we de installaties van een van de bestaande OK’s retrofitten en wordt deze OK tot spoed-OK verbouwd.” In de derde en laatste fase worden vervolgens de plekken voor alle ondersteunende functies aangepakt. “Alles is heel nauw met elkaar verweven en vergt dus veel afstemming met aannemer en Antonius. Want het proces moet aan twee kanten doorgaan: zorg én bouw.” Kuin onderstreept dit. “De zorg moet doorgaan, met het oog op de patiënten en uiteraard ook financieel.”

Complexe omgeving
Inmiddels is het hoogste punt in de bouw bereikt en is de nieuwbouw wind- en waterdicht. “Momenteel worden in coproductie met SPIE en Medexs de wanden geplaatst en de basisinstallaties ingebracht. Beide aannemers, die via een aanbesteding zijn gecontracteerd, beschikken over ruime ervaring met het werken in ziekenhuizen. Belangrijk, want als je naast elkaar aan de slag moet, weegt het zwaar mee dat partijen gewend zijn te werken in een complexe omgeving”, zegt Smits, die tevens alle leden van het ontwerpteam (waaronder RoyalhaskoningDHV, Olivier Spek architecten en ABT) en de interne technische dienst een pluim uitdeelt. “Zij hebben een grote bijdrage geleverd door een goed ontwerpfundament neer te leggen.” Lopende het bouwproces vond vorig jaar februari een overname plaats door SPIE van Strukton, het bedrijf dat Antonius in eerste instantie geselecteerd had. “Dat leidde tot een verschuiving in personeel. Daarnaast hadden we net als iedereen te maken met de naweeën van de coronacrisis en de explosieve prijsstijgingen in materialen als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Hierover hebben Edwin Smits en zijn collega Theo Spoelstra (directievoering) aan de voorkant goede afspraken gemaakt, waar alle partijen zich comfortabel bij voelden. Dit betrof onder meer het indexrisico”, stelt Kuin.

Substantieel verschil
Qua technische installaties is centraal gekeken naar de noodstroomvoorziening, of de verdeling van vermogen over alle verdeelkasten in het ziekenhuis in orde was, en of de OK hierop aangesloten kon worden. Daarnaast is een gekoeld waternet in gebruik genomen voor koeling van de ruimten. “Verder hebben we in de nieuwe OK’s gekozen voor het Opragon-luchtbeheersingssysteem. Als je dit niet gebruikt, kun je het in een stationaire stand zetten, een groot voordeel ten opzichte van het conventionele laminaire luchtverversingssysteem dat 24/7 doordraait”, zegt Smits. “Ook het rendement van bijvoorbeeld de nieuwe pompen ligt 80 tot 90 procent hoger dan dat van de bestaande pompen. Als dit alles eenmaal in gebruik is, zal dit een substantieel lager energieverbruik tot gevolg hebben.” Verder wordt voor het opwekken van stoom, een andere energievreter, in de nieuwe situatie gebruik gemaakt van energiezuinige adiabatische luchtbevochtiging. “Dat is niet alleen qua duurzaamheid mooi, maar ook heel belangrijk met het oog op de hoge energieprijzen”, merkt Kuin pragmatisch op. Tegelijkertijd vindt ook een digitaliseringsslag plaats. Dankzij beeldverwerking tijdens operaties kunnen deze naderhand kunnen worden teruggekeken. “Daarnaast wordt één OK voorbereid op robotchirurgie. Zo zijn we klaar voor de toekomst.”

Sneller door het proces
Naast innovatie zijn ook patiëntgerichtheid en een plezierige werkomgeving belangrijke uitgangspunten bij de nieuwbouw. “Het is nu voor het personeel nog woekeren met de ruimte. Straks worden bijvoorbeeld de verkleedruimten een stuk groter, dat is echt een hele verbetering”, vertelt Kuin. “En voor de patiënt geldt dat hij straks sneller door het proces gaat, onder meer dankzij de verbeterde logistiek in de nieuwe OK: lopend naar de OK als dat kan, daar plaatsnemen in een comfortabele stoel en dan pas je OK-pak aan. Patiënten vinden dat heel prettig en het scheelt de verpleging een opname voorafgaand aan de operatie.”

Kracht in samenwerking
De verpleegkundigen- en verzorgendenadviesraad, cliëntenraad en directe gebruikers zijn steeds nauw betrokken bij en meegenomen in de nieuwbouw. “Je breekt toch in op de bestaande structuur, dus moet je daar goede afspraken over maken. De kracht ligt dan in de samenwerking tussen aannemer, directievoerder Spoelstra en de technische dienst van het ziekenhuis, die verantwoordelijk is voor de veiligheid en continuïteit in het bestaande pand. Dat driemanschap moet goed communiceren”, stelt Smits. “Daarnaast is een goed doorwrochte procesplanning onontbeerlijk om risico’s tot een minimum te beperken. Daarom vindt het werk altijd in de avonden en de weekends plaats en gebeurt dit steeds in kleine stapjes, zodat het werk van zorgpersoneel en bouwpersoneel zo goed mogelijk doorgang kan vinden.” Kuin ziet dat de technische dienst opnieuw een tandje bij zet. “In het oude gebouw stond de dienst vaak onder druk, het vooruitzicht van de nieuwbouw geeft hun nieuwe energie”, zegt hij. “En ik ben blij met de professionele ondersteuning vanuit Cure+Care Consultancy. Als ziekenhuis ben je toch relatief onervaren met bouwprocessen. Bijvoorbeeld bij die indexatiediscussie betaalt hun expertise zich dan dubbel en dwars terug.”