De ontwerpprincipes Evidence-Based Design en Feng Shui dragen bij aan het verminderen van stress bij ziekenhuispatiënten in éénpersoonskamers. Dat blijkt uit onderzoek van het lectoraat Facility Management, onderdeel van Kenniscentrum NoorderRuimte van de Hanzenhogeschool. “Door een ziekenhuiskamer op een andere manier in te richten heb je daadwerkelijk effect op het gevoel van stress bij patiënten”, vertelt postdoctoraal onderzoeker Emma Zijlstra.
Voor dit onderzoek worden de ontwerpprincipes Feng Shui, Gulden Snede en Evidence-Based Design onderzocht en vergeleken met een bestaande éénpersoonskamer in het UMC Groningen (UMCG). Het onderzoek is mede gefinancierd uit de Deltapremie die in 2019 gewonnen werd door lector Facility Management Mark Mobach.
3D-simulatie gebruikt
Fysiek onderzoek doen in ziekenhuizen is soms lastig, omdat je voor gerandomiseerde experimenten veel verschillende patiënten nodig hebt en veel beschikbare ziekenhuiskamers. “Daarom maakten we voor dit onderzoek van de bestaande éénpersoonskamer in het UMCG een levensechte 3D-simulatie”, vertelt Zijlstra. “In samenwerking met landkundig meetbureau Geomaat is gedetailleerd in kaart gebracht hoe de bestaande kamer eruit ziet en zijn de juiste afmetingen bepaald. Vervolgens heeft 3D-artiest Bart van der Zwaag de kamer nagemaakt in een digitale omgeving. Ook van de drie ontwerpprincipes zijn levensechte 3D-situaties ontworpen.”
Testpanel beoordeelde kamers
De kenmerken van de drie ontwerpprincipes zijn toegepast op de bestaande kamer. Via Patiëntenfederatie Nederland is een uitgebreid testpanel samengesteld die willekeurig zijn toegewezen aan één van de vier ontwerpen. “De leden van het panel kregen een video van twee minuten en foto’s te zien en een omschrijving te lezen van alle faciliteiten in de kamer. Vervolgens vulden de panelleden een online vragenlijst in over hoe zij de kamer hebben ervaren. Door de uitkomsten van verschillende ontwerpprincipes en de huidige ziekenhuiskamer met elkaar te vergelijken, kan worden bepaald in welke kamer patiënten minder stress ervaren dan in de bestaande éénpersoonskamer in het UMCG”, legt Zijlstra uit. “We hebben met ons onderzoek kunnen vaststellen dat kamers die ingericht zijn volgens de principes van Feng Shui en Evidence-Based Design stress verminderen bij patiënten. Bij de kamer waar we Gulden Snede toepasten, was er geen effect.”
Evidence-Based Design
Het grootste effect hebben de onderzoekers gemeten bij het ontwerpprincipe van Evidence-Based Design. Zijlstra: “We hebben daar een direct effect gemeten. Dit betekent dat het ontwerp van een kamer direct effect had op het verlagen van het stressniveau van een patiënt. Maar soms is de impact van een ziekenhuiskamer complexer en is het effect te verklaren door een psychologisch mechanisme. Het ontwerp doet dan eerst iets met de beleving van de patiënt. Dat hebben we kunnen vaststellen bij Feng Shui. Patiënten gaven aan dat ze de kamer er aangenaam uit vonden zien en daarnaast bevorderde de kamer de sociale ondersteuning. Dit zorgde ervoor dat patiënten minder stress ervaarden. Ten opzichte van de bestaande kamer hebben we bijvoorbeeld de kleuren en de vormen en de materialen van de tafel en de stoel aangepast. Ook hebben we bijvoorbeeld het zitgedeelte voor familie en vrienden op een andere positie geplaatst, in de hoek van de kamer in plaats van achter het bed. Patiënten vonden de ruimte aangenamer door de andere inrichting en ervaarden hierdoor minder stress. Met vrij simpele interventies heb je dus al effect op het gevoel van stress bij patiënten.” Eigenschappen die zowel bij Feng Shui en Evidence-Based design terugkomen zijn: uitzicht op groen, ronde vormen en hoeken, opbergmogelijkheden en natuurlijke materialen. Dat biedt aanknopingspunten voor het inrichten van ziekenhuiskamers.
Voor meer over dit onderwerp en een video, klik hier
Bron: Persbericht / FMT Gezondheidszorg
