De Wereldgezondheidsorganisatie WHO heeft uitgehaald naar de producenten van tabak, alcohol, bewerkt voedsel en fossiele brandstoffen. Grote fondsen zoals het KWF en het Diabetes fonds hebben zich bij de oproep aangesloten en roepen demissionair minister Dijkstra voor Medische Zorg op om actie te ondernemen. De tabaks-, alcohol-, bewerkt voedsel- en fossiele brandstofindustrie zijn de oorzaak van een dreigende ‘gezondheidsramp’, aldus onderzoek van de WHO.
De fondsen overhandigen de minister op maandag 17 juni een manifest. Daarin staat onder meer dat mensen met lagere inkomens acht jaar korter leven dan mensen met hoge inkomens. Ook zouden ze maar liefst 24 jaar korter in goede gezondheid leven. De organisaties wijzen erop dat een ongezonde leefstijl nog altijd makkelijker en goedkoper is dan gezond leven. Komend jaar willen de 22 samenwerkende gezondheidsfondsen een ‘gezondheidstop’ organiseren. Overheid, bedrijfsleven, maar ook wetenschap, zorg- en patiëntenorganisaties moeten daar concrete afspraken maken over de bevordering van de gezondheid van Nederlanders.
Manifest
In het manifest schrijven de organisaties onder meer: “Nederlanders leven steeds korter in goede gezondheid en het aantal mensen met een chronische aandoening neemt al jaren toe. Deze mensen hebben allemaal zorg nodig waardoor de druk op de zorg verder toeneemt. Daar komt bovenop dat het personeelstekort in de zorg nu al nijpend is en dat zorg steeds duurder wordt. Met de gezondheid van de jeugd is het niet veel beter gesteld: 1 op de 3 jongeren ervaart mentale klachten, 40% van onze jeugd beweegt te weinig, ruim 1 op de 4 jongeren rookte in 2023 een sigaret, 1 op de 5 gebruikte tenminste één keer een e-sigaret en 1 op de 8 heeft overgewicht. Nederlandse kinderen zijn gemiddeld 13 jaar als ze voor het eerst alcohol drinken. Dit voorspelt weinig goeds voor de toekomst.” De afname van gezonde levensjaren komt volgens de organisaties “omdat ongezond leven makkelijker en goedkoper is dan gezond leven… Onze leefomgeving en klimaat verslechteren door ongezonde lucht en vervuiling. De afname van gezonde levensjaren is niet alleen slecht voor mensen zelf, maar voor onze gehele samenleving; ongezondheid kost ons veel, verlaagt de participatie in de samenleving en zorgt voor personeelstekorten. Op termijn vormt deze gezondheidsramp een bedreiging van onze welvaart.”
WHO: vier sectoren
De Wereldgezondheidsorganisatie presenteerde onlangs het rapport ‘Commercial determinants of noncommunicable diseases in the WHO European Region’. Bij die gelegenheid zei Hans Kluge, WHO-regiodirecteur voor Europa: “De Grote Vier (tabak- alcohol-, voedsel- en fossiele industrie) blokkeren regelgeving bedoeld om het publiek te beschermen tegen de schadelijke werking en vermarkting hun producten. Hun tactiek bestaat uit het misbruiken van kwetsbare burgers, misleiding van consumenten en valse claims over hun producten.” Volgens de WHO gaan deze bedrijven uitsluitend voor winstmaximalisatie en hebben ze buitengewoon sterke lobby’s. Wettelijke maatregelen worden getraineerd en geminimaliseerd. De commerciële spelers hebben enorme oorlogskassen voor marketing en ‘wetenschappelijk’ onderzoek. Door de schadelijke effecten van hun producten te maskeren met desinformatiecampagnes worden vaak bewust kwetsbare groepen bereikt. Zoals bijvoorbeeld jongeren. De overheid heeft hier vaak geen of maar beperkt een antwoord op.
‘Systemisch probleem’
“Te lang hebben we gezondheidsrisico’s gekoppeld aan individuele keuzes”, aldus de Belgische minister voor gezondheid Vandenbroucke in Brussel, waar een symposium over het WHO rapport plaatsvindt op 12 juni. “We moeten deze hele kwestie herformuleren als een systemisch probleem.” De WHO dringt erop aan dat de gezondheid van burgers prioriteit moet krijgen boven commerciële belangen.
Bronnen: WHO / Dutch Health Hub / NOS / FMT
