De contouren van het nieuwe Amphia in Breda worden steeds duidelijker. Met bouwcoördinator Eric van Vliet spreken we over het nieuwe ziekenhuis dat eind 2019 in gebruik wordt genomen.
Het huidige Amphia beschikt in Breda over twee locaties. De locatie Molengracht is zo’n vijfentwintig jaar oud. De locatie Langendijk is tussen de 25 en 60 jaar oud. Alleen een ingrijpende renovatie zou de bestaande locaties een tweede levensfase kunnen geven. De investeringen die daarvoor vereist zijn, leidde tot de beslissing voor uitbreidingsnieuwbouw aan de Molengracht en een ingrijpende renovatie van de reeds bestaande locatie Molengracht. De twee gebouwen worden in de nieuwe situatie door een 250 meter passage en ondergrondse tunnel met elkaar verbonden. De bestaande bouw zal na ingebruikname van de nieuwbouw worden gerenoveerd en zal onder meer over een short stay, dagbehandeling, vier OK’s , zes grote behandelkamers, poli’s, faciliterende afdelingen en logistieke functies beschikken. Locatie Langedijk in Breda wordt afgestoten. In de nieuwbouw wordt naast acute, intensieve medische zorg, ook de planbare zorg ondergebracht. Behalve reguliere, specialistische zorg voor de regio Breda, wordt in de nieuwbouw ook hoogwaardige topklinische en topreferente zorg voor het gehele adherentiegebied gehuisvest.
Duurzame bedrijfsvoering
Het nieuwe ziekenhuis kent een duurzame bedrijfsvoering (BREEAM very good). Amphia ondertekende met de gemeente Breda een Green Deal die inhoudt dat er zuinig en slim wordt omgegaan met energie, water, voedsel, afval en medicijnen. Er wordt een warmte koude opslag (WKO) gerealiseerd. Mede daardoor vermindert de CO₂-uitstoot met 80%. Van Vliet: ‘Na uitvoerig overleg met de provincie hebben we voor de WKO-installatie tot 100 meter diep mogen boren. Gebruikelijk is 80 meter in deze provincie, maar we betwijfelden of die diepte voor ons voldoende zou zijn. Op deze 100 meter hebben we nu 16 meter filters staan. Dat is relatief weinig. We hebben drie bronnen en per bron pompen we 80m3 per uur op. Daarmee zijn we in staat onze energiedoelstelling te realiseren. Maar het was aanvankelijk best spannend of het zou lukken.’
Zorgproces
Het nieuwe Amphia wordt een flexibel gebouw. Dat zien we terug in ruimtes die zoveel mogelijk universeel zijn waardoor de functionaliteit eenvoudig aanpasbaar is. Vrijwel alle patiëntenkamers zijn gelijk en beschikken allemaal over voorzieningen zoals bijvoorbeeld zuurstof en een tillift. Ook de poli’s zijn zoveel mogelijk uniform. De uniformiteit is daar wel minder omdat de functie-eisen aan deze ruimtes meer gedifferentieerd zijn.
Een belangrijk aspect bij de ontwikkeling van het nieuwe ziekenhuis is de organisatie van het zorgproces geweest. ‘Er wordt steeds meer multidisciplinair gewerkt’, vertelt Van Vliet. ‘Dat heeft gevolgen voor de organisatie van het zorgproces. Dat proces is het eerste uitgangspunt voor het ontwerp. Specialisten werken steeds meer en steeds intensiever samen. Dat betekent dat de afstanden kort moeten zijn zodat ze elkaar snel kunnen raadplegen. De verschillende functies zijn geclusterd rondom ziektebeelden en kennen daardoor een eigen identiteit.
Menselijke maat
Bij het ontwerp door architectenbureau Wiegerinck was de menselijke maat een belangrijk gegeven. Kleinschaligheid en “de patiënt centraal” waren belangrijke uitgangspunten. De beddenafdelingen van de nieuwbouw kennen alleen eenpersoonskamers. Dit past in de huidige visie op privacy en comfort, maar biedt ook infectietechnisch veel voordelen. Eric van Vliet: ‘Het risico op kruisbesmetting is met eenpersoonskamers kleiner dan bij meerpersoonskamers. Elke kamer beschikt ook over eigen sanitair. Hoogleraar Jan Kluytmans is aan het Amphia verbonden als arts-microbioloog en hij verwacht dat in de toekomst MRSA gaat toenemen. Door eenpersoonskamers kunnen we dat risico verminderen en houden we dus al volop rekening met toekomstscenario’s. Daarnaast beschikt de nieuwbouw ook nog eens over 65 isoleerkamers. Alleen de kinderafdeling kent meerpersoonskamers.’
Ultramodern
Het nieuwe Amphia wordt een ultramodern ziekenhuis. De 16 nieuwe OK’s, waarvan er twee hybride zijn, krijgen de beschikken over high tech voorzieningen. Eén hybride OK heeft een C-boog met plafondbevestiging, de andere krijgt een C-boog aan een robot arm. Daarnaast is er een robot OK beschikbaar waar gebruikgemaakt wordt van de Da Vinci robot. Voor de Röntgen-techniek heeft Amphia een samenwerkingscontract met Siemens. De invulling met de meest moderne medische technologie is hierdoor gewaarborgd. Eric van Vliet vertelt dat in een vroege fase al veel zaken zijn geregeld. “Zo zijn de OK-tafels al besteld, de pendels, maar ook de diverse deuren. Dat geeft rust in een proces dat op zichzelf de nodige hectiek kent.’
De nieuwbouw van het Amphia verrijst op het vroegere parkeerterrein van de bestaande locatie. Op het aangrenzende terrein is daarom eerst een parkeergarage voor bezoekers gebouwd. Op de bouwlocatie is het een voortdurend af- en aanrijden van vrachtverkeer met bouwmaterialen. De bouw van een ziekenhuis goed gestructureerd te laten verlopen vereist een enorme logistieke inspanning. Alleen door “just in time” leveranties is het mogelijk dat de bouwlocatie een goed georganiseerde werkomgeving is waar efficiënt kan worden gebouwd. Van Vliet vertelt dat de meeste gevelelementen op het eerste gezicht identiek lijken, maar dat het in werkelijkheid om vele tientallen varianten gaat. ‘Direct bij aankomst worden de vrachtwagens gelost en geplaatst. Als bij een levering niet de juiste gevelplaten zijn geleverd leidt dat tot grote problemen. Het bouwen van een nieuw ziekenhuis is op veel fronten een vak apart. Dat geldt ook voor de logistiek.’
Zelf invullen
Het nieuwe gebouw telt drie torens van zes, vijf en vier bouwlagen. De eerste en soms de tweede bouwlaag van de torens is bestemd voor de poli’s en diagnostiek. De bouwlagen daarboven zijn beddenafdelingen. Naast de torens is een laag bouwdeel met de zware functies als OK-complex, röntgen, IC, SEH en CSA. De verschillende bouwdelen worden verbonden door een passage. In het midden van de vier gebouwen is ruimte gereserveerd voor een binnentuin. Bij de selectie van het bouwconsortium lag het accent niet op de laagste prijs, maar veel meer op inzicht in de kwaliteit die Amphia voor ogen heeft. Eric van Vliet vertelt dat de manier van aanbesteding die het ziekenhuis heeft gevolgd, afwijkt van hetgeen gebruikelijk is. ‘De aanbesteding is niet gebeurd op volledig bestekniveau. We hebben slechts een aantal kenmerkende onderdelen op bestekniveau ingevuld zoals een deel van de poli, van de OK en de verpleegafdelingen. Op basis daarvan en de beschrijving van het ontwerp werden consortia uitgenodigd de rest van het gebouw zelf verder in te vullen. Dat gaf ons een goed inzicht in visie en werkwijze van de diverse partijen. Op zeker moment moesten we constateren dat we boven ons budget zaten. Toen zijn we met de partijen een traject van optimaliseren ingegaan. Sommige besparingen konden wel, andere niet. Door dit proces leerden we elkaar goed kennen. Dat is in een complex bouwproject een belangrijk gegeven.’
Elkaars rol respecteren
Het nieuwe Amphia wordt gerealiseerd door de bouwcombinatie Four Care dat bestaat uit de bouwers Trebbe en Van Wijnen en de installateurs Unica en Engie Services. Van Vliet; ‘In een aanbestedingsproces zit de opdrachtgever vaak tegenover de bouwer. Dat is bij dit project niet het geval. Door het optimaliseringsproces is er een goede verstandhouding ontstaan en is sprake van een partnership. Bijzonder is dat het bouwconsortium verantwoordelijk is voor het hele ontwerp. Een dergelijke constructie is alleen mogelijk als de bouwer het ontwerp heel goed kent en weet waar de risico’s zitten. Het consortium moet eventuele problemen die het tegenkomt zelf oplossen. Dat is wel wat anders dan een aanbesteding op de laagste prijs. Je ziet dan vaak dat een bouwer de bouwovereenkomst aan zijn jurist voorlegt en zich laat adviseren of er juridisch voldoende ruimte is om bij tegenvallers de opdrachtgever de meerkosten te laten betalen. In de praktijk gebeurt dat maar al te vaak. In de praktijk komt het erop neer dat wij tekeningen beoordelen voor functioneel akkoord. Als blijkt dat bijvoorbeeld een wandopbouw niet klopt, dan moet het consortium dat voor eigen kosten oplossen. Dit geldt ook voor installaties. Het Amphia-bouwteam zit samen met de bouwende partijen in de bouwkeet, hetgeen benadrukt dat we als partners opereren. Belangrijk is dat je je elkaars rol respecteert. Een aannemer wil bouwen, maar wil ook winst maken. Onze rol is uiteraard een andere dan die van de aannemer. Wij zijn er om de boel te bewaken.’
Feiten
De nieuwbouw van Amphia omvat 76.000 m2. Met de bestaande bouw ontstaat zo een zorglocatie van 128.000 m2.
De nieuwbouw telt 572 eenpersoonskamers.
Dagelijks zullen circa 4.200 patiënten gebruik maken van de hoofdentree van het nieuwe ziekenhuis.
Dagelijks zijn circa 2.800 medewerkers en medisch specialisten in het ziekenhuis werkzaam. Het operatiecomplex van de nieuwbouw telt 16 OK’s, waarvan 2 hybride OK’s.
Bron: FMT Gezondheidszorg