Op 14 maart heeft de Tweede Kamer een motie van de leden Kiki Hagen en Tjeerd de Groot (D66) aangenomen over medicijnresten in het oppervlaktewater. De motie verzoekt de regering om een Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid (UPV) voor medicijnen in te stellen.
In Nederland belandt elk jaar 190 ton medicijnresten in het oppervlaktewater. Door het wegspoelen van oude medicijnen door de gootsteen, maar ook via ontlasting en urine, komen er medicijnresten in het rioolwater terecht. Jaarlijks is dit ongeveer 509 ton. De rioolwaterzuiveringen filteren het grootste deel ervan weg, maar meer dan eenderde deel komt dus alsnog terecht in het oppervlaktewater.
Ecologische waterkwaliteit
Dit komt doordat de rioolwaterzuiveringsinstallaties de medicijnresten niet goed kunnen verwijderen. De medicijnresten in het oppervlaktewater vormen een mogelijk probleem voor de waterkwaliteit en de levende organismen. Pijnstillers beschadigen bijvoorbeeld het weefsel van vissen; anticonceptiemiddelen zorgen voor geslachtsverandering bij vissen; antipsychotica kunnen het gedrag van kleine waterkreeftjes en vissen veranderen.
Ketensamenwerking
De aangenomen motie heeft in het verzoek aan het kabinet al de zinsnede ‘in samenwerking met de medicijnproducenten’ opgenomen. De samenwerking tussen partijen die bij deze problematiek zijn betrokken kwam de afgelopen jaren goed op gang in het project ‘Ketenaanpak Medicijnresten uit Water’. Daarin werken producenten van medicijnen, waterschappen, drinkwaterbedrijven, huisartsen, apothekers, ziekenhuizen en anderen sinds 2018 samen om de hoeveelheid medicijnresten in water terug te dringen. En dat levert resultaat op, zo is onder meer te lezen in een publicatie van RIVM-onderzoek in British Journal of Clinical Pharmacology. Zo neemt het Nederlands Huisartsengenootschap nu de impact op het milieu mee wanneer hun richtlijnen worden herschreven.
De vervuiler betaalt
Op dit moment betaalt de belastingbetaler de zuiveringskosten. De verantwoordelijkheid voor de rioolwaterzuivering ligt bij de waterschappen. De waterschappen zijn voorstander van een UPV voor medicijnfabrikanten en vinden nu dus de Tweede Kamer aan hun zijde. Daarmee worden de verantwoordelijkheid en de kosten voor het voorkómen van milieuschade neergelegd bij de producent van stoffen.
