Utiliteitsgebouwen met een verwarmings- of airco-installatie vanaf 290kW nominaal vermogen moeten vanaf 1 januari 2026 een gebouwautomatiserings- en controlesysteem (GACS) hebben. Hoe zorg je als gebouweigenaar of -beheerder dat je tijdig aan deze verplichting voldoet? Renovatietotaal zette enkele adviezen op een rij.
Utiliteitsgebouwen met een verwarmings- of airco-installatie vanaf 290kW nominaal vermogen moeten vanaf 1 januari 2026 een gebouwautomatiserings- en controlesysteem (GACS) hebben. Hoe zorg je als gebouweigenaar of -beheerder dat je tijdig aan deze verplichting voldoet? Renovatietotaal zette enkele adviezen op een rij.
Emissievrij verplicht
GACS is een onderdeel van de maatregelen uit de Europese Energy Performance of Buildings Directive (EPBD). Vanaf 2030 moeten alle nieuw opgeleverde gebouwen emissievrij zijn. In 2050 moeten alle bestaande gebouwen omgevormd zijn tot emissievrije gebouwen. Vanaf 2026 is GACS verplicht voor utiliteitsgebouwen met een verwarmings- of airco-installatie vanaf 290kW nominaal vermogen, later zal het ook verplicht worden bij een nominaal vermogen vanaf 70kW.
Beheersysteem aanvullen
Gebouwautomatisering en energiemonitoring komen hier samen. De meeste gebouwen die vanaf 2026 GACS-plichtig zijn, zullen al een gebouwbeheersysteem (GBS) hebben. Dit moet vanuit de GACS-verplichting geïntegreerd worden met een controlesysteem dat de volgende functies heeft:
- Permanent registreren, bijhouden, analyseren en bijsturen van het energieverbruik;
- Automatisch toetsen van de energie-efficiëntie van het gebouw, opsporen van rendementsverliezen en doorgeven van verbetervoorstellen aan de beheerder;
- Technische bouwsystemen en andere apparaten onderling laten communiceren.
Data benutten
“In de meeste gebouwen zit al veel informatie, maar daar wordt weinig mee gedaan”, zegt Jan Bakker, adviseur gebouwautomatisering bij Royal HaskoningDHV tegen RenovatieTotaal. “Door de GACS-verplichting wordt data naar bovengehaald zodat je deze actief kunt interpreteren. Zo checkt een GACS continu of overal in je gebouw de meest energie-efficiënte temperaturen heersen. Een ruimte die niet bezet is hoef je bijvoorbeeld niet te verwarmen.”
Integreren
Volgens Herman van de Scheur, regeltechnisch adviseur bij Rensen, zit de grootste uitdaging in de integratie van het gebouwbeheer- en het energiecontrolesysteem zodat data vrijelijk kunnen worden uitgewisseld tussen de beide systemen. Vaak gaat het om systemen van verschillende leveranciers.
Maatwerk en samenwerking
Gerben de Haan, sales manager bij Siemens Smart Infrastructure en bestuurslid binnen de brancheverenging FHI Gebouwautomatisering: “Je kunt een GACS niet in één oplossing vangen en maatwerk is vereist. Waarbij ook rekening moet worden gehouden met cybersecurity.” Op basis van de functie van het gebouw moet je kijken hoe je de energieprestaties kunt verbeteren. De Haan: “Als FHI Gebouwautomatisering bundelen wij onze krachten om samen met adviseurs de gewenste functionaliteit voor de gebruikers te omschrijven, waarna de ervaren system integrators en installateurs met de beschikbare intelligente technologie van de leveranciers van GACS-systemen een toekomstbestendige gebouwautomatiseringsinstallatie realiseren.” Hij noemt samenwerking essentieel om een GACS te kunnen realiseren.
Meer over GACS en hoe dit aan te vliegen leest u op Renovatie Totaal >>
Bronnen: Renovatie Totaal / FMT
 hebben. Hoe zorg je als gebouweigenaar of -beheerder dat je tijdig aan deze verplichting voldoet? Renovatietotaal zette enkele adviezen op een rij.){kind=link}