Deze week bracht het RIVM een literatuurstudie uit naar de effecten van luchtreinigers op de verspreiding van het coronavirus. De conclusie: “Er blijkt te weinig wetenschappelijk onderzoek te zijn gedaan om te kunnen stellen dat luchtreinigers in publieke ruimtes ervoor zorgen dat minder mensen COVID-19 krijgen.” De kritiek op deze conclusie is fel.
Het RIVM zegt geen artikelen te hebben gevonden waarin dit vraagstuk voor corona of andere virussen is uitgezocht. Wel stelt het instituut dat enkele studies aantonen dat mobiele luchtreinigers bacteriën en schimmels uit de lucht verwijderen. Volgens het RIVM is niet duidelijk of daardoor minder mensen ziek worden. Veel critici wijzen erop dat verschillende buitenlandse regeringen (zoals in de VS en Zuid-Korea) luchtreinigers als middel in de strijd tegen corona inzetten. In Nederland is in veel scholen en andere openbare ruimtes de ventilatie echter nog steeds een aandachtspunt en zijn luchtreinigers weinig populair. Een kleine proef in Staphorst deze winter leek wel positieve resultaten te sorteren.
Lopend onderzoek: 12 keer minder besmetting
Ondertussen doen luchttechnisch ingenieur Prof. Dr. Bert Blocken (KU Leuven/TU Eindhoven), viroloog Prof. Marc Van Ranst (KU Leuven) en Dr. Leen Peeters (Th!nk E) een onderzoek waarbij luchtreinigers in klaslokalen zijn geplaatst. In juni vertelde Blocken aan HLN dat de voorlopige resultaten laten zien dat de aanwezigheid van een luchtreiniger in de klas de kans dat een kind een ander kind besmet met het coronavirus met een factor twaalf vermindert. Om het risico op besmetting met en zonder luchtreinigers nog accurater te kunnen inschatten, is nog wel extra data nodig, benadrukte Blocken toen. Het project loopt daarom nog tot eind december van dit jaar. In totaal nemen 100 scholen deel: 47 in Vlaanderen, 3 in Wallonië en 50 in Nederland. Een totaal van duizend klaslokalen wordt gemonitord: 500 kregen een filter, 500 niet. Er worden luchtreinigers van verschillende fabrikanten gebruikt.
‘Virustransmissie neemt af’
Blocken reageert deze week via Twitter kritisch op de conclusies van het RIVM. “Er is overvloedig wetenschappelijk bewijs dat voldoende krachtige mobiele luchtreinigers aerosoldeeltjes afvangen én virustransmissie via aerosolen reduceren. Het coronavirus reist in druppels/aerosoldeeltjes. Verwijder je het aerosoldeeltje, dan verwijder je ook het virus daarin.”
Onderhoud en geschiktheid
Blocken: “Uiteraard moet het gaan om goede apparaten die voldoende krachtig zijn voor de ruimte waarin ze opgesteld staan (reinigingsfrequentie van minstens 6 keer per uur) en moeten ze goed onderhouden worden. Evident. Geldt voor alle mechanische systemen.” Dit in reactie op de waarschuwing van het RIVM dat mobiele luchtreinigers alleen veilig en goed werken als ze regelmatig worden onderhouden. “Als dat niet gebeurt, neemt de werking af en kunnen micro-organismen op filters groeien die in de ruimte kunnen worden verspreid. Ook kan sommige apparatuur schadelijke stoffen in de ruimte brengen, zoals ozon” aldus het onderzoeksinstituut.
Voorzorg
Het RIVM: “Meer onderzoek is nodig. Ondertussen kan worden overwogen om luchtreinigers uit voorzorg tijdelijk als aanvullende maatregel in bepaalde ruimtes te plaatsen in een periode waarin veel mensen corona hebben. Het gaat dan om ruimtes waar kwetsbare mensen langere tijd verblijven, zoals in verpleeghuizen. Of in ruimtes waar de kans dat het virus via de lucht wordt overgedragen groter is, zoals in drukke cafés. De keuze voor een veilig apparaat en goed onderhoud is dan wel belangrijk.”
Nieuwsbericht RIVM
Reactie Bert Blocken
