Voor de diagnose van prostaatkanker, de meest voorkomende kanker onder mannen, is de microscopische analyse van verdacht prostaatweefsel door de patholoog cruciaal. Maar pathologen zijn subjectief en verschillen regelmatig in hun beoordeling. Met mogelijk grote gevolgen voor een patiënt. Wouter Bulten, promovendus van het Radboudumc, toont in zijn proefschrift dat kunstmatige intelligentie (AI) prostaatweefsel even goed beoordeelt als ervaren pathologen.
Dit onderzocht hij samen met projectleider Geert Litjens, op een dataset van meer dan duizend patiënten van het Radboudumc. Bij de conclusie dat AI het prostaatweefsel goed kan beoordelen, lieten ze het niet. Bulten en Litjens organiseerden met hun team, Karolinska Instituut en Google Health, een grote vervolgstudie, de PANDA challenge. Met als doel: testen of computers de diagnostiek wereldwijd kunnen verbeteren. Het Radboudumc en Karolinska voegden hun databases samen en bouwden zo de grootste vrij toegankelijke dataset in de pathologie, met beelden van meer dan tienduizend prostaatkankerbiopten. Vervolgens daagden zij wereldwijd AI-experts uit om in drie maanden tijd een algoritme te ontwikkelen voor de digitale analyse.
Patholoog én AI beste combinatie
De PANDA-studie bevestigt de kracht van AI voor diagnostiek op wereldwijde schaal. Vervangt de computer straks de patholoog? “In de media hoor ik die vraag regelmatig. Maar ik denk het niet. Ons vervolgonderzoek laat namelijk zien dat pathologen die AI gebruiken, prostaatkanker beter en consistenter diagnosticeren. AI alleen doet het beter dan de gemiddelde patholoog, maar superieur is de patholoog samen met AI. Ook hier geldt: twee weten meer dan één”, vertelt Bulten op de site van Radboudumc.
Hij ziet een belangrijke rol voor AI in de verbetering van diagnostiek door pathologen: “De kwaliteit gaat omhoog als een patholoog AI gebruikt als een digitale second opinion, zeker bij minder ervaren artsen. Dankzij AI krijgen we betere pathologen die het vaker met elkaar eens zijn. Ook kan AI de diagnostiek versnellen, wat de zorg betaalbaarder maakt.” Dit zal echter eerst nog in onderzoek aangetoond moeten worden voordat AI standaard zal worden toegepast in de klinische praktijk, geeft de promovendus aan.
Inzetbaar bij bevolkingsonderzoek
Daarnaast is AI in te zetten om heel snel veel weefsels te beoordelen bij bevolkingsonderzoek. Bulten: “Dan hoeft de patholoog alleen nog maar de verdachte biopten te bekijken.” Het algoritme kan verder niet alleen aantonen of een structuur tumorweefsel is, maar ook hoe agressief een tumor is, de zogenaamde gradering van tumoren.
Op 28 januari 2022 verdedigt Wouter Bulten zijn proefschrift getiteld ‘Artificial intelligence as a digital fellow in pathology: Human-machine synergy for improved prostate cancer diagnosis’.
