Met behulp van nieuwe technologie kan de stralingsbelasting bij een CT scan worden verlaagd zonder verlies van beeldkwaliteit.
Zodanig dat deze in de buurt komt van die van een normale röntgenfoto, aldus arts-onderzoeker Martin Willemink van het UMC Utrecht die op 12 juni op dit onderwerp promoveert.
Een techniek die ‘iteratieve reconstructie’ wordt genoemd, kan de stralingsdosis van CT scan verminderen met 25-80 procent zonder aantasting van de beeldkwaliteit. CT scans leveren dan bij een vergelijkbare stralingsbelasting als een röntgenfoto een net zo scherp en contrastrijk 3D-beeld als normale dosis CT scans. Hierdoor zullen CT scans minder risico’s met zich meedragen, met name voor jonge patiënten.
Het proefschrift sluit goed aan bij het onderzoek van het RIVM in opdracht van de IGZ dat vorige week werd gepubliceerd. In dat onderzoek werd gerapporteerd dat in Nederland het aantal CT-scans bij kinderen de afgelopen jaren sterk is gestegen waardoor deze een ongewenst hoge stralingsbelasting kunnen opgelopen.
Haarscherpe 3D-beelden
CT scans zijn vandaag de dag niet weg te denken uit de medische praktijk. De mogelijkheid om haarscherpe 3D-beelden te maken van alle lichaamsdelen heeft ertoe geleid dat het aantal scans in Nederland verdubbeld is van ongeveer 600.000 in 2002 tot meer dan 1,2 miljoen scans in 2010. Door dit hoge aantal is medische beeldvorming nu verantwoordelijk voor ongeveer de helft van de jaarlijkse blootstelling aan straling in Nederland. Teveel straling kan echter het erfelijk materiaal (DNA) beschadigen en mogelijk kanker veroorzaken. Vooral bij kinderen en volwassenen onder de 40 jaar is gebruik van een lage stralingsbelasting daarom van groot belang.
“Vooral voor kinderen is deze techniek interessant, aangezien zij extra gevoelig zijn voor de schadelijke effecten van röntgenstraling,” aldus arts-onderzoeker Martin Willemink. De onderzoekers denken dat brede toepassing van iteratieve reconstructie op alle CT scanners in Nederland naar schatting enkele tientallen tot honderden doden per jaar kan voorkomen.
Lagere stralingsbelasting
Het onderzoek van Willemink – waarbij vooral scans zijn gemaakt van hart en longen – toont aan dat de stralingsdosis van een CT scan zo’n 25-80 procent lager kan zonder verlies van belangrijke informatie. Het gevolg is dat er met een vergelijkbare stralingsbelasting als een röntgenfoto een scherp en contrastrijk 3D-beeld kan worden verkregen. Voordeel voor de patiënt is dat hij aan minder schadelijke röntgenstraling wordt blootgesteld zonder dat de diagnose en behandeling worden beïnvloed.
De promotie van Martin Willemink vindt plaats op vrijdag 12 juni 2015 om 18.00 uur in het Academiegebouw aan het Domplein te Utrecht. Promotor is prof. dr. Tim Leiner en de copromotoren zijn dr. Pim de Jong en dr. Ricardo Budde. Hij zal in juli 2015 starten met de opleiding tot radioloog in het UMC Utrecht.
Foto: Martin Willemink van het UMC Utrecht
