Het Spectrum realiseert hospice bij verpleeghuis
Een verpleeghuis verbouwen zonder de bewoners te verhuizen en tegelijkertijd op hetzelfde terrein een nieuw hospice bouwen. Het Spectrum in Dordrecht durfde het aan. “Door nieuwbouw en renovatie te combineren geven we echt een kwaliteitsimpuls. Voor onze bewoners én onze collega’s.”
tekst • Mirjam Hommes | beeld • Het Spectrum • bouwfoto’s • Anke Bot Fotografie
Het Spectrum in Dordrecht biedt thuiszorg, verpleeghuiszorg, revalidatie en palliatieve zorg. De stichting heeft meerdere locaties op het eiland van Dordrecht, zowel in eigendom als gehuurd van woningcorporaties. Toen de organisatie kritisch keek naar het eigen vastgoed, bleek het tijd voor verandering. Bestuurder Jurjen Sponselee en programmamanager vastgoed Anton Tielen vertellen over het ambitieuze project.
Van verhuizing naar nieuwbouw
In mei 2022 begonnen de werkzaamheden, die in juni 2023 tot een afronding zullen komen. Het project bestaat uit twee delen: de renovatie en uitbreiding van het verouderde verpleeghuis Vreedonk en de nieuwbouw van hospice De Patio op hetzelfde terrein. Bestuurder Sponselee: “We moesten op zoek naar een nieuwe locatie voor het hospice. Dat gebouw huren we nu en daar moeten we binnenkort uit.”
Een jarenlange zoektocht leverde echter niets op. Programmamanager Tielen: “Er zijn slechts acht plekken in het hospice en dat was ook een reden dat we moeilijk een nieuwe locatie konden vinden. Wat we zochten was te specifiek en te klein.” Sponselee: “We hebben toen intern eens goed nagedacht en gekeken naar het programma van eisen voor het hospice. Toen bleek dat er ruimte was op het terrein van verpleeghuis Vreedonk, dat we in eigendom hebben. Een prima optie vanwege de bereikbaarheid en centraleligging in de stad. Maar ook zorginhoudelijk heeft het meerwaarde om het hospice dicht tegen het verpleeghuis aan te organiseren. De twee kunnen elkaar wederzijds versterken op het gebied van zorg, welzijn, voeding en inkoopefficiëntie.”
Upgrade voor verpleeghuis
Daarnaast was het tijd om iets aan verpleeghuis Vreedonk zelf te doen. Het is oorspronkelijk gebouwd als verzorgingshuis, vooral gericht op bewoners met een lichte, somatische zorgvraag, maar inmiddels in gebruik als verpleeghuis waar vooral mensen met dementie wonen. Sponselee: “Voor de huidige bewoners was het complex minder passend. De woningen zijn eigenlijk heel ruim, maar de huiskamers waar de groepen bij elkaar komen, waren voorheen de kantoren met lage plafonds en zonder buitenruimtes.” De oplossing was een nieuwbouw van het hospice, dat aan het verpleeghuis vast komt, maar een eigen ingang en uitstraling heeft. Het was belangrijk voor Het Spectrum dat verpleeghuis en hospice ieder hun eigen identiteit houden, gemoedelijk samenwonend en -werkend met de ook op het terrein aanwezige aanleunwoningen. Bovenop het hospice zijn twee verdiepingen gebouwd die bij het verpleeghuis horen. Hier worden nieuwe huiskamers met buitenterrassen gerealiseerd. Tielen: “Door naar boven toe door te bouwen, konden we extra kwalitatieve ruimte geven aan de verpleeghuisbewoners. De nieuwe huiskamers geven meer bewegingsvrijheid en dankzij de terrassen is er extra buitenruimte. De oude huiskamers die nu vrijkomen krijgen een andere bestemming. Het worden multifunctionele ruimtes waar bewonersactiviteiten, maar ook bijvoorbeeld fysiotherapie en ergotherapie een plek vinden. Zo kunnen we alle beschikbare ruimtes efficiënter benutten. Het is bovendien gelukt om het aantal plekken in Vreedonk uit te breiden van 90 naar 106.”
De twee geschakelde zorggebouwen hebben elk een eigen ingang en uitstraling
Meer bewegingsvrijheid dankzij zorgtechnologie
Dankzij de renovatie van Vreedonk krijgen de bewoners meer bewegingsvrijheid. Zorgtechnologie speelt daarin een belangrijke rol. Tielen: “We werken met leefcirkels op maat voor elke individuele cliënt, met behulp van slimme deuren in het pand. Ieder krijgt zo maximale vrijheid, aangepast naar de eigen mogelijkheden. Als de situatie erom vraagt kunnen we de beweegruimte ook weer kleiner maken. Cliënten hebben de benodigde chip bijvoorbeeld ingenaaid in de kleding of een polszender, afhankelijk van wat men prettig vindt of handig is.”Ook wordt in het gerenoveerde verpleeghuis straks gewerkt met domotica die de nachtzorg ontlast. Tielen: “Een slimme sensor in de appartementen kan detecteren of een cliënt naar het toilet gaat en ook weer terugkomt bijvoorbeeld. Ook uit bed vallen wordt in de toekomst direct geregistreerd. Hierdoor verbeteren toezicht en veiligheid.”
Uitdagingen
Zoals elk vastgoedproject kwam ook het projectteam in Dordrecht de nodige hobbels tegen. Tielen: “De aanleg van de nutsvoorzieningen verliep echt volgens de wet van Murphy. Dat is altijd een uitdaging: kabels verplaatsen, gasleidingen aanleggen. Het duurt zo een jaar voordat je aan de beurt bent.” Ook de financiering en de vergunningverlening bleken niet makkelijk.
Op de heftigste bouw-dagen zijn leuke uitjes georganiseerd
Maar vooral het verbouwen in een bewoond pand is een enorme uitdaging. De renovatie gebeurt in fases, rekening houdend met het feit dat er gewoond wordt en zorgverlening plaatsvindt. De gekozen partners voor de uitvoering hebben ervaring met werken in een zorgsetting en de samenwerking verloopt goed. Tielen: “We hebben dit keer bewust voor deze werkwijze gekozen. Tijdelijke huisvesting voor de bewoners is namelijk ook lastig te regelen én kostbaar. Omdat de gekozen partijen al in meerdere instellingen ervaring hebben, begrijp je elkaar snel. Ook goed overleg met de interne zorgorganisatie is natuurlijk essentieel. Het lukt allemaal, maar het vereist heel veel afstemming en partijen die echt meedenken.” Zo wordt er bijvoorbeeld niet geboord en gezaagd op momenten dat de bewoners samen zijn voor de lunch. En op dagen dat de echt grote aanpassingen aan de beurt waren, zijn leuke uitjes georganiseerd of activiteiten zoals een ‘silent disco’. Sponselee: “We hadden afgelopen zomer ook geluk met het weer. Op de dagen dat er gesloopt werd konden de bewoners buiten zitten in de tuin of waren ze op pad.”
Enthousiasme vasthouden
Tielen: “Op de heftige momenten van zo’n verbouwing moet je zoveel mogelijk met de bewoners iets leuks gaan doen elders. En het is ook heel belangrijk om de mooie dingen met elkaar te delen zoals de legging van de eerste steen. Daar moet je aandacht aan besteden, alle bewoners een gebakje geven en ook de medewerkers meenemen.” Sponselee: “Op die momenten geef je ook een concreter beeld voor de mensen die in de nieuwe ruimtes gaan verblijven, dat was voor de vele vrijwilligers van het hospice ook heel waardevol. We gaan er met dit project kwalitatief zo op vooruit, dat zag je al bij de eerste steenlegging. Dat enthousiasme geeft echt een boost, ook aan het bouwteam.” Binnenkort volgen er meer kijkmomenten bij de nieuwbouw om de betrokkenheid vanuit de medewerkers en vrijwilligers verder te verhogen.Hoe blij men ook is met het verloop van het project, de renovatie in Vreedonk blijkt toch belastend voor bewoners én personeel. Voor het volgende renovatie- en nieuwbouwproject, verpleeghuis De Sterrenlanden, kiest Het Spectrum daarom voor een andere aanpak. Tielen: “Heel veel standaarden die we nu implementeren, zoals de domotica, gaan we straks ook daar toepassen. Maar we gaan niet meer renoveren terwijl er mensen wonen. Wel op hetzelfde terrein, maar niet in hetzelfde gebouw.”
Trots
Tielen: “Ik ben – naast de mooie nieuwe ruimtes en de dakterrassen- vooral trots op het feit dat we met elkaar zo’n complex traject tot een goed einde gaan brengen.” Sponselee: “We bieden nu echt een kwaliteitsimpuls aan onze bewoners in de laatste levensfase. Met deze gebouwen kunnen we de komende tientallen jaren weer vooruit. Het mooiste vind ik de winst voor de bewoners, maar daarnaast ben ik ook heel blij dat we de collega’s zo’n fijne werkomgeving kunnen bieden. Dat gun ik alle collega’s van Het Spectrum, ook op andere locaties, maar daar hebben we nog een beetje meer tijd voor nodig.”
Meer informatie over de renovatie/nieuwbouw
www.hetspectrumbouwt.nl
Partners bij de nieuwbouw en renovatie
Longreads zijn artikelen die wekelijks online geplaatst worden die uit het magazine komen.
