Neurodegeneratieve ziekten als alzheimer worden ernstiger naarmate schadelijke eiwitten zich in de hersenen verspreiden. Daarbij blijken synapsen – de plaatsen waar hersencellen elkaar raken om elektrische signalen door te geven – een doorslaggevende rol te spelen. Dat blijkt uit onderzoek geleid door professor Patrik Verstreken (VIB-KU Leuven), in samenwerking met Janssen Research & Development. De nieuwe inzichten in het verspreidingsmechanisme kunnen bijdragen tot behandelingen om dit proces te blokkeren.

Druppel inkt
“De verspreiding van neurodegeneratieve ziekten als alzheimer kan je vergelijken met een druppel inkt die in een glas water valt”, zegt professor Patrik Verstreken. “Naarmate de ziekte vordert, worden steeds meer hersengebieden aangetast door de schadelijke eiwitten. We wisten al dat die eiwitten de bestaande hersenvertakkingen volgen, maar het was nog niet duidelijk hoe de verspreiding zelf precies in zijn werk gaat.”
De onderzoekers hebben nu bewezen dat synapsen daarbij een cruciale rol spelen: schadelijke eiwitten bewegen van de ene hersencel naar de andere, met de synaps als doorgeefluik. “We hebben ook aangetoond dat de familiale geschiedenis dit proces kan beïnvloeden”, zegt professor Verstreken. “Er zijn gekende genetische afwijkingen die de kans op alzheimer verhogen. Een van die afwijkingen, genaamd ‘BIN1’, zorgt voor een vlottere transmissie van schadelijke eiwitten door de synapsen, en werkt dus een snellere verspreiding van de ziekte in de hand.”

Behandeling van neurodegeneratieve ziekten
Deze ontdekking opent nieuwe perspectieven voor de behandeling van neurodegeneratieve ziekten. Door te begrijpen hoe schadelijke eiwitten zich in de hersenen verspreiden, zouden onderzoekers ook behandelingen kunnen ontwikkelen om dit proces te blokkeren. “Ons werk tot dusver is gebaseerd op in vitro-experimenten, dus zijn proeven op levende organismen nu de volgende stap. Nu we het verspreidingsmechanisme kennen, is het zaak om slimme manieren te zoeken om het te verhinderen”, zegt dr. Dieder Moechars, Scientific Director bij Janssen Research & Development.

Bron: VIB-KU Leuven