Kinderpsychiater Jon Jureidini stelt in de Volkskrant van zaterdag 17 oktober 2015 dat wetenschappers en de farmaceutische industrie willens en wetens uitkomsten van geneesmiddelentests hebben achtergehouden. Annelies de Boer, pleitbezorger mondiale gezondheid bij Wemos, reageert in onderstaand opiniestuk op het artikel in de Volkskrant.
We kunnen de farmaceutische industrie niet meer op de blauwe ogen geloven
Wemos is blij dat een vertegenwoordiger uit de medische beroepsgroep opstaat om te vertellen over de gevaren van gesjoemel met testresultaten. Het gaat hier om een geneesmiddelenonderzoek naar de werking van een antidepressivum, Seroxat. Uit dit onderzoek bleek dat Seroxat de kans op zelfdoding bij jongeren verhoogde. Seroxat is niet het enige middel waarbij ernstige negatieve bijwerkingen werden verzwegen. Zo verzweeg de producent van het diabetesgeneesmiddel Avandia een verhoogd risico op hartinfarcten. Volgens de Food and Drug Administration (FDA) leidde het middel bij 100.000 patienten tot ernstige gezondheidsproblemen zoals hart- en herseninfarcten. In Frankrijk stierven ongeveer 500 mensen na gebruik van de eetlustremmer Mediator, geproduceerd door de farmaceut Servier. Het middel werd in 2009 van de markt gehaald.
Als dergelijke misstanden aan het licht komen, doet de farmaceutische industrie het vaak voorkomen als een incident, terwijl het achterhouden van negatieve resultaten van geneesmiddelentests een veel voorkomend euvel is. De kans dat positieve onderzoeksresultaten gepubliceerd worden ligt twee keer hoger dan bij negatieve onderzoeksresultaten stelt de Britse arts Ben Goldacre in zijn uitstekend gedocumenteerde boek Bad Pharma.
Veel nieuwe medicijnen zonder toegevoegde therapeutische waarde
Het gesjoemel met testresultaten leidt niet altijd tot onveiligheid of ernstige gezondheidsschade. In veel gevallen betekent het domweg dat er geneesmiddelen op de markt komen die niets toevoegen vergeleken met geneesmiddelen die al op de markt zijn.
Wemos onderzocht samen met de European Public Health Alliance hoeveel van de geneesmiddelen die in Nederland, Frankrijk en Duitsland op de markt komen werkelijk een toegevoegde therapeutische waarde hebben. De uitkomsten zijn schokkend. In Nederland blijkt slechts 4% van de geneesmiddelen, die gedurende 14 jaar werden beoordeeld door het Geneesmiddelenbulletin, nuttig. Cijfers uit Frankrijk en Duitsland tonen eenzelfde beeld. Een flagrant voorbeeld van een geneesmiddel zonder een toegevoegde waarde is Tamiflu, een griepremmer die tussen 2005 en 2009 vanwege een pandemische dreiging door Nederland voor meer dan 50 miljoen euro werd ingekocht. Onderzoekers van de Cochrane Collaboration en de British Medical Journal stelden echter dat het middel niet beter werkte dan paracetamol. Volgens Fiona Godlee, hoofdredacteur van The British Medical Journal konden mensen net zo goed een stevige borrel nemen.
Meer openbaarheid onderzoeksgegevens
De Nederlandse burger die via zijn verzekeringspremie ook aan dergelijke geneesmiddelen meebetaalt, heeft recht op veilige geneesmiddelen die werkelijk beter zijn dan de geneesmiddelen die reeds op de markt zijn. Het is van belang dat testresultaten openbaar worden gemaakt. Ik begrijp dat de farmaceutische industrie daar geen voorstander van is. Dankzij het huidige systeem zijn zij nog steeds een bijzonder winstgevende bedrijfstak. Wat ik niet begrijp is dat veel Europese overheden (waaronder de Nederlandse), de farmaceutische industrie nog steeds, op zijn blauwe ogen gelooft.
Vorig jaar leek het tij te keren. Een nieuwe Europese wet verplichtte de farmaceutische industrie om meer onderzoeksgegevens openbaar te maken. Maar deze stap voorwaarts lijkt nu te worden ondermijnd door een nieuwe Europese richtlijn die beoogt bedrijfsgeheimen beter te beschermen. De farmaceutische industrie pleit ervoor dat geneesmiddelenonderzoek onder het bedrijfsgeheim blijft vallen.
Daarnaast bleek recentelijk uit een uitgelekt memo dat de farmaceutische industrie bij de TTIP-onderhandelingen tussen de VS en de EU, lobbyt voor het inperken van transparantie bij geneesmiddelenonderzoek. Op dit moment vinden in Miami onderhandelingen over TTIP plaats, achter gesloten deuren. Wij kunnen alleen maar hopen dat de onderhandelaars de gezondheidsbelangen van Nederlandse burgers niet uit het oog verliezen.
Door: Annelies den Boer
Wemos
Bron en foto: Wemos
