Voor een deel van de ouderen die de spoedeisende hulp (SEH) van een ziekenhuis bezoekt, betekent dit bezoek helaas het begin van een verdere achteruitgang van de gezondheid en het zelfstandig functioneren. Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en Alrijne Ziekenhuis hebben een screeningsinstrument ontwikkeld om direct bij binnenkomst per patiënt een inschatting te maken van het risico op achteruitgang. Zij publiceren hierover in The Netherlands Journal of Medicine. De onderzoekers verwachten dat het instrument over een jaar klaar is om door alle SEH’s in Nederland te worden gebruikt.

“Dit is een belangrijke stap om op een wetenschappelijke manier de zorg voor ouderen op de spoedeisende hulp te verbeteren”, vertelt arts-onderzoeker ouderengeneeskunde Jelle de Gelder. En dat is hard nodig, want het aantal ouderen dat op de eerste hulp van ziekenhuizen belandt groeit en oudere patiënten lopen extra risico. Zo is 10 procent van de ouderen die de SEH bezoeken binnen drie maanden na dat bezoek overleden. En bij 20 tot 40 procent is het functioneren sterk achteruit gegaan. “In de praktijk betekent dat bijvoorbeeld dat iemand die voorheen zichzelf kon aankleden of zelf naar het toilet kon gaan, daar nu extra hulp bij nodig heeft”, zegt De Gelder.

Extra zorg en hulp
Als je kunt voorspellen welke ouderen tot die kwetsbare groep behoren, dan kun je daarop inspelen, vertelt internist ouderengeneeskunde en projectleider Simon Mooijaart. “Dat kan al tijdens de behandeling op de SEH door het meenemen van het hoge risico in behandelbeslissingen en door beschermende maatregelen te nemen om achteruitgang te voorkomen. Maar ook na het SEH-bezoek. Bijvoorbeeld door als de patiënt weer naar huis gaat, de huisarts of verpleeghuisarts goed in te lichten en aanvullende zorg en hulp te regelen.”

Vragenlijst
Zo’n voorspelmodel hebben de onderzoekers nu ontwikkeld. Aan de basis hiervan staan gegevens uit de APOP-studie, wereldwijd de grootste studie naar ouderen op de eerste hulp. Aan 1632 patiënten van 70 jaar en ouder die de spoedeisende hulp van het LUMC en van Alrijne Ziekenhuis bezochten, werd een vragenlijst voorgelegd. Bovendien werden alle patiënten na hun bezoek gevolgd om te kijken wie overleed en wie in functioneren achteruitging. Jacinta Lucke, SEH-arts in opleiding en onderzoeker: “Dankzij de vragenlijst kregen wij direct bij binnenkomst een beeld van het medicijngebruik, de thuissituatie, de mobiliteit en eventuele tekenen van verwardheid van de patiënt. Deze gegevens blijken samen een goede voorspellende waarde te hebben voor hoe het verder zal gaan met de patiënt.”

Naar de praktijk
De volgende stap? Mooijaart: “Het screeningsmodel is nu al beschikbaar in een handzame app waarin risico’s gekoppeld zijn aan maatregelen. Op dit moment werken we samen met onder andere huisartsen, artsen in het ziekenhuis en SEH-zorgverleners aan de vraag welke maatregelen bij hoog risico patiënten het best zijn om te nemen. Ook willen we scholing aanbieden aan zorgverleners, zodat ze beter kunnen inspelen op de eigenschappen en behoeftes van oudere patiënten. Samen met het screeningsmodel vormt dit een totaalpakket, waarvan we verwachten dat de meeste SEH’s in Nederland hem binnen een jaar kunnen gaan gebruiken.”

Bron: LUMC