De hulpverlening aan mensen met dementie kan beter, vindt verpleegkundige Jolanda de Mooij.
Met haar dochter Milly van der Ploeg, arts en neuropsycholoog, schreef zij het boek Dementie Inzicht, dat naar hun vaste overtuiging een positieve bijdrage zal leveren aan het werken in de psychogeriatrische zorg. ‘Mensen die lijden aan dementie verdienen betrokkenheid en deskundigheid.’
De Mooij (55) klinkt strijdbaar. Via de mail maakt ze staatssecretaris Van Rijn van Volkshuisvesting, Welzijn en Sport (VWS) anderhalve maand geleden attent op haar pas uitgekomen boek Dementie inzicht. Haar affiniteit met ouderen is groot, en zij constateert al jaren dat de zorgverlening aan deze groep cliënten beduidend beter kan. Dit boek moest dan ook worden geschreven, zegt ze stellig. ‘Als je op de werkvloer loopt zie je waar de hiaten liggen, ik zie waar de kennis tekort schiet, ook al zijn de hulpverleners heel erg betrokken bij hun werk.’
Klankbord
Ze verstuurt de mail naar de staatssecretaris met de gedachte: ‘nee, heb je, ja, kun je krijgen.’ Tot haar verwondering wordt ze al na vier dagen door medewerkers van Van Rijn van Volkshuisvesting, Welzijn en Sport (VWS) benaderd, ging ze op gesprek en werd gevraagd lid te worden van de klankbord van Waardigheid en Trots. Een initiatief van VWS om – mede met het oog op de toenemende vergrijzing en hogere levensverwachting – de kwaliteit van de verpleegzorg te verbeteren. Kortgeleden werd De Mooij als lid van de klankbordgroep uitgenodigd om aanwezig te zijn bij een Tweede Kamerdebat over ouderenzorg.
‘Dat was leuk! Je mag input geven, je wordt als verpleegkundige serieus genomen. We waren met tien verpleegkundigen en een arts, een specialist ouderenzorg. Mensen die zich gigantisch inzetten om de zorg te verbeteren. We namen door wat er tijdens het debat werd gezegd en hoe we dat konden vertalen naar de praktijk van alledag.’
De Mooij kan het allemaal bijna niet bevatten. De verschijning van haar boek lijkt op het juiste moment te komen. Het is vijf jaar na het verschijnen van de eerste publicatie van moeder en dochter: Zorg naar eer en geweten. Nu lijkt alles samen te vallen met het VWS-plan Waardigheid en Trots. In hun beide boeken hameren De Mooij en Van der Ploeg op een belangrijke kwaliteit van de zorgverlener: het Zien. Dit betekent dat je als zorgverlener begrijpt wat dementie met een mens doet, wat de gevolgen daarvan zijn en hoe dat voelt. Zodat je de zorg volledig uit het perspectief van de ander kunt bieden.
Pijn
En daar ligt een belangrijke rol voor de hulpverlener. Door dementie raakt een mens op lange termijn het contact met het lichaam kwijt, zegt ze. ‘Dan kun je niet meer aangeven of je pijn hebt. Maar die pijn heeft wel invloed op de kwaliteit van jouw leven en een zorgverlener moet dat leren herkennen.’ Leed dat kennelijk diep verborgen is en voor een niet geoefend en – niet onbelangrijk – een niet deskundig oog verborgen kan blijven. ‘Het is echt niet simpel,’ weet De Mooij. ‘Er zijn mensen die heel veel pijn hebben en bij wie het niet wordt gesignaleerd. Dat is mijn ervaring van jaren werken in verschillende settings.’ De Mooij, die al als 17-jarige in de zorg is gaan werken, kan buiten haar affiniteit voor het werken met ouderen wijzen op een karrenvracht aan praktijkkennis.
Onderbelicht
‘Ik vind pijnbestrijding een onderbelicht aspect in de zorg: het herkennen van pijn. Dat is absoluut zo. Ik pleit ervoor om eerder met pijnstilling te starten dan met antipsychotica. Standaard vier paracetamol per dag. Onderzoek heeft uitgewezen dat dementerenden met gedragsproblemen veel vrolijker werden.’ Met Dementie Inzicht benadrukken De Mooij en Van der Ploeg dat hulplening aan mensen met dementie werken is met het hart én je verstand. Waarmee je als zorgverlener de hulpfactor, het Zien, tot een belangrijke eigenschap kunt maken. De Mooij: ‘Dit boek is een goed product, dat we het onderwijs in proberen te krijgen. En we gaan workshops geven, want we spreken de taal van de zorgverleners.’
Het boek is te verkrijgen bij SAAM Uitgeverij. Meer informatie: www.ouderenzorgendementie.nl
